Το άγαλμα της Βορείου Ηπείρου στην οδό Τοσίτσα

Η σύγχρονη Αθήνα μισεί τα αγάλματά της. Τα μισεί επειδή οι Αθηναίοι αγνοούν την ιστορία τους. Για το λόγο αυτό φέρονται σε αυτά όπως φέρθηκαν οι Έρουλοι και οι Βάνδαλοι. Απόδειξη αποτελεί το άγαλμα «Ήπειρος» στην πεζοδρομημένη οδό Τοσίτσα.
Το άγαλμα, έργο του γλύπτη Κώστα Σεφερλή, δωρήθηκε στο Δήμο Αθηναίων το 1951. Τα επίσημα αποκαλυπτήρια έγιναν το 1953. Αναπαριστά μία γυναίκα με δεμένα πίσω τα χέρια, η οποία ανασηκώνει το κεφάλι. Η κίνηση είναι έντονη και αποτυπώνει την αντίσταση της αλυσοδεμένης αλύτρωτης γης της Βορείου Ηπείρου.
Το άγαλμα έχει την ατυχία να εδράζεται σε χαμηλή βάση και να βρίσκεται δίπλα από το Πολυτεχνείο. Έτσι δέχεται κάθε είδους βάρβαρη βεβήλωση από κάθε λογής ανεύθυνο και αστοιχείωτο. Τμήματά του έχουν καταστραφεί και το μάρμαρο έχει υποστεί κατά τόπους ανεπανόρθωτη φθορά. 

Ας το δούμε μέσα από τα μάτια μιας υπέροχης ποιήτριας…

Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,
εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν.
Στολίζεις κάποιο πάρκο.
Από μακριά εξαπατάς.
Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθήσει
να θυμηθείς ένα ωραίο όνειρο που είδες,
πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις.
Από κοντά ξεκαθαρίζει το όνειρο:
δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου
μ' ένα σκοινί μαρμάρινο
κι η στάση σου είναι η θέλησή σου
κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις
την αγωνία του αιχμαλώτου.
Έτσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη:
αιχμάλωτη.
Δεν μπορείς ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου,
ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα.
Δεμένα είναι τα χέρια σου.
Και δεν είν' το μάρμαρο μόνο ο Άργος.
Αν κάτι πήγαινε ν' αλλάξει
στην πορεία των μαρμάρων,
αν άρχιζαν τ' αγάλματα αγώνες
για ελευθερίες και ισότητες,
όπως οι δούλοι,
οι νεκροί
και το αίσθημά μας,
εσύ θα πορευόσουνα
μες στην κοσμογονία των μαρμάρων
με δεμένα πάλι τα χέρια, αιχμάλωτη.
Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,
εγώ σε λέω γυναίκα αμέσως.
Όχι γιατί γυναίκα σε παρέδωσε
στο μάρμαρο ο γλύπτης
κι υπόσχονται οι γοφοί σου
ευγονία αγαλμάτων,
καλή σοδειά ακινησίας.
Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις
όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω,
σε λέω γυναίκα.
Σε λέω γυναίκα
γιατ' είσ' αιχμάλωτη.
Κική Δημουλά, «Σημείο Αναγνωρίσεως», Το λίγο του κόσμου 1971